Alle geliefden van de nacht

---

Als het heldere daglicht verdwenen is, zet de overgebleven helft alles op alles om te sprankelen, en daarom is het nachtlicht zo speciaal.

---

‘Alle geliefden van de nacht’ is het vijfde boek van de Japanse schrijfster en zangeres Mieko Kawakami. Recentelijk wordt meer van Kawakami’s werk ook in het Nederlands vertaald. Dit boek is in 2024, vertaald door Maria Smolders, door De Wereldbibliotheek gepubliceerd. De Japanse literatuur is in trek in Nederland en daar mag deze zeker niet in missen. Kawakami wordt inmiddels al in één zin met de immens populaire Murakami genoemd, en terecht. Het is een fijn geschreven en een intrigerend verhaal doordrenkt met elementen uit de Japanse cultuur en het dagelijkse leven. Ik denk dat het een heerlijk, herkenbaar boek is voor alle dertigers en iedereen die op dat decennium van hun leven terug kunnen kijken.

Fuyuko Irie is een hardwerkende freelance redacteur in Tokio van halverwege de dertig. Geïsoleerd en geroutineerd komt ze haar dagen door werkend vanuit huis. Ze voelt zich voortdurend ongemakkelijk en opgelaten in het bijzijn van andere mensen. Ze denkt veel na over hoe het leven zou kunnen en moeten zijn, wat moet ze doen om echt te leven. In haar sociale contacten voelt Irie zich voortdurend ontoereikend. Bijvoorbeeld met haar opdrachtgever en vriendin Hijiri, een krachtige, succesvolle vrouw die volop van het leven geniet.
Maar alleen in haar eigen huis, voelt ze zich goed en vrij. “Ik sloot mijn ogen, strekte mijn armen uit en bewoog mijn lichaam en mijn hoofd alle kanten op, en dansend alsof ik het licht door elkaar wilde roeren liep ik zo eindeloos de kamer rond.” Wanneer ze op een dag besluit haar huis uit te gaan en naar een cultureel centrum te gaan, is het enige wat haar genoeg moed geeft om dat te doen door veel alcohol te drinken waarmee ze in haar dagelijkse leven de scherpe randjes ervan af haalt. Tijdens deze ontdekkingsreis ontmoet ze verschillende mensen die haar uitdagen en inspireren om naar buiten te gaan en haar perspectief op zichzelf en de wereld om haar heen te herzien.
Tijdens deze zoektocht naar verandering ontmoet ze verschillende mensen die haar uitdagen en inspireren om naar buiten te gaan. Onderweg komen herinneringen en emoties naar boven die ze lange tijd heeft onderdrukt, waardoor ze geconfronteerd wordt met haar verleden en de keuzes die haar tot dit punt hebben gebracht. Ze onderzoekt zichzelf als de vrouw die van een focus op fouten haar beroep heeft gemaakt, mislukt in haar graai naar positivisme.

“Als er een succesformule bestaat voor hoe je moet leven, dan is het wel dat je over de hele linie niet te serieus moet zijn.”

Kawakami wordt inmiddels in één zin genoemd met gigant Haruki Murakami en ik kan mij daar wel in vinden. Net als de boeken van Murakami kon ik ook dit boek niet wegleggen. Ondanks dat er weinig gebeurt in het boek, grijpt de ingetogen beschouwing op eigen leven, gevoel en denken mij aan. Iets waar ook Murakami een ster in is. Ook de kleine dagelijkse dingen die beschreven worden in dit boek zijn een knipoog naar het werk van Murakami.
Waar Kawakami wel een duidelijk verschil maakt is het centrale vrouwelijke personage. De boeken van Murakami gaan voornamelijk over mannen, meestal eenzame mannen en de vrouwen staan niet centraal in deze boeken. Kawakami onderzoekt met haar boeken, waaronder ook in ‘Alle geliefden van de nacht’ wat de positie is van de vrouw in de Japanse cultuur. Ze geeft daarmee nadrukkelijk meer gezicht aan de Japanse vrouw de onmogelijke standaarden waaraan vrouwen moeten beantwoorden.

Mieko Kawakami maakte vaak gebruik van Osaka-ben, een kenmerkend Japans dialect dat in Osaka en omliggende steden wordt gesproken, en het Japans is van de arbeidersklasse in Osaka. Smolders heeft dit fenomenaal vertaald en laat de sfeer leven in het boek.
Kawakami's schrijfstijl is introspectief en poëtisch, met oog voor detail en nuance. “Alsof ze iets wilden ontvluchten, alsof ze mij wilden ontvluchten, kropen de tranen als levende wezens die ’s nachts actief zijn over mijn wangen en bleven maar stromen, onder ophouden.” Ze slaagt erin de innerlijke wereld van haar protagonist op een authentieke en meeslepende manier te beschrijven. De stad komt tot leven onder de pen van Kawakami.

Dertigers opgelet! Kawakami weet het leven van de Japanse vrouw midden dertig ontzettend mooi te vangen en vooral de innerlijke reuring. In het boek zit een fragment dat Irie in een boekenwinkel is en allemaal dames van haar leeftijd rondom een boekentafel ziet staan. De boeken gaan over trouwen, kinderen krijgen, liefde vinden, verliefdheid, alleen blijven, werken, hoe je moet leven als je dertig bent of in de dertig bent. Ik denk herkenbaar voor veel dertigers in de Westerse landen.
Hoe is het dan in Japan? Ook in Japan worden vrouwen in de dertig vaak geconfronteerd met verschillende maatschappelijke verwachtingen en stereotypen die voortkomen uit traditionele opvattingen over genderrollen, huwelijk en carrière. “Omdat ik bang was om gekwetst te worden, deed ik niets. Omdat ik bang was voor mislukkingen, omdat ik bang was om gekwetst te worden, had ik nergens voor gekozen en niets gedaan.” In de Japanse samenleving wordt jeugdige schoonheid sterk gewaardeerd. Vrouwen boven de dertig worden soms als minder aantrekkelijk gezien en krijgen te maken met leeftijdsdiscriminatie. Ongehuwde vrouwen die ervoor kiezen om een onafhankelijk leven te leiden, kunnen te maken krijgen met sociale isolatie en vooroordelen. En dat zijn een paar van de stereotyperingen waar Japanse vrouwen tegenaan lopen die Kawakami ontzettend mooi heeft verwerkt in dit boek, zowel in het karakter van Irie, maar ook van de sterke en onafhankelijke Hijiri.

“Het werk dat ik nu deed, de plek waar ik woonde, het feit dat ik helemaal alleen was, dat ik niemand had om mee te praten… was dit het resultaat van keuzes die ik gemaakt had?
Ergens ver weg hoorde ik het gekras van een kraai en ik keek naar het raam. En toen besefte ik dat ik nooit ergens voor gekozen had.”

Alle geliefden van de nacht is een bitterzoete roman, intelligent en innemend, die ons eraan herinnert dat de pijn het soms waard is. Onderwerpen als eenzaamheid, zelfontdekking en de zoektocht naar verbinding worden onder een vergrootglas gelegd in een stad die eeuwig doorgaat en een leven dat stilstaat.
Soms past een boek gewoon even bij je, soms past het bij je leven, soms zitten er herkenning in, soms raakt het je gewoon. Dit boek heeft mij gegrepen en ik ben zeer enthousiast. De boeken van Murakami lees is zeer gedoseerd zodat ik er langer van kan genieten, maar nu is er een schrijfster die hem kan evenaren. Lekker genieten dus van dit boek. Het is een mooie kennismaker met Kawakami’s werk en fantastisch en meeslepend geschreven.

Alle geliefden van de nacht van Mieko Kawakami, vertaald door Maria Smolders en uitgegeven door De Wereldbibliotheek in 2024.

Ben je nieuwsgierig geworden? Dit boek kan je onder andere bestellen via deze link.

---