Een eigen gezicht

---

Wat irritant is van een verleden, is dat je nooit zult weten of het anders had kunnen zijn.

---

Eenmaal thuis van de boekenmarkt in Deventer kijk ik nog eens rustig door alle boeken heen die ik gevonden heb. Daar liggen twee boeken van Benoîte Groult tussen, een schrijfster van wie ik nog niet eerder iets gelezen heb. Maar de beschrijving op de achterkant van het boek intrigeert me. En terecht, want 'Een eigen gezicht' is echt een lekker boek om te lezen.

Een eigen gezicht vertelt het verhaal van Louise. Van jong meisje, kris kras door het leven heen, tot een vrouw met een eigen gezicht. De worsteling die zij heeft om volledig zichzelf te vinden en te zijn en haar eigen keuzes te maken, voel je door het boek heen. Een gevoel van overwinning, verslagenheid, vermoeidheid, vreugde en medelijden bekruipt mij afwisselend door het boek heen.
​
En niet alleen Louise heeft moeite haar eigen weg te vinden. Hermine, de moeder van Louise, reflecteert op haar moeder en haar liefde voor de man met wie ze getrouwd is. We ontmoeten een eigenwijze en eigengereide vrouw. Vol liefde en passie probeert ze een weg te vinden. Ze vindt het bij een andere vrouw en in de kunst, haar eigenwijsheid en liefde heeft een plek. En dan maken we kennis met Louise.
Ze is een probleemloze baby, een voorbeeldig meisje en gehoorzaam en slim. Maar haar zelfvertrouwen blijft achter in de schaduw van Hermine. “Kun je niet begrijpen, mama, dat ik mijn hele leven in jouw schaduw heb doorgebracht, dat ik me alleen in een bepaalde richting kon ontwikkelen als jij het goedvond en dat ik alleen voor mijn mening kon uitkomen als jij die goedkeurde? Ik bewonder je zo dat ik niet meer weet waar ik ben, dat ik niet meer op mezelf durfde te vertrouwen.”
Louise verlooft zich uiteindelijk met een man waar haar moeder niets in ziet. Hij lijdt aan TBC en in de roerige tijd van de Tweede Wereldoorlog probeert hij zijn plek te vinden als man en zij als vrouw. Een innige liefde verbindt hen waarin Louise ze zich helemaal kan verliezen. “Sinds ik van je houd, is mijn egoïsme naar de andere partij overgelopen: jij bent van ons tweeën degene die het meest mij is.” Na een lange lijdensweg, komt hij uiteindelijk te overlijden, Louise voelt zich geamputeerd.
Alleen, in een wereld die feest viert aan het einde van de oorlog, laat ze zich gaan en geniet er met volle teugen van. Ze leeft, geniet en bemint. Haar hart wordt veroverd door een grote Amerikaan, maar ze moet hem laten gaan. Op aandringen van haar moeder trouwt ze met een Fransman; een succesvolle en beroemde man. Ze krijgen kinderen en leven samen. Haar zoektocht gaat onverminderd voort, in haar werk ontdekt ze haar kracht en de moeite die het kost om als vrouw in deze samenleving te staan. Ze vecht voor haar vrijheid. Ze zoekt haar eigen gezicht. En ze vindt uiteindelijk de man terug waarbij ze helemaal zichzelf kan zijn.

Het is een ontroerend en meeslepend verhaal van een vrouw in Frankrijk door de jaren heen. Op zoek naar wie ze is en wie ze mag zijn. In de ogen van haar moeder en in de ogen van haar geliefden. Hoe moeizaam het ook mag zijn, ze werkt langzaam toe naar haar eigen plek, haar eigen leven, haar eigen keuzes, ongeacht de mening van anderen. “Om zichzelf te kunnen overtreffen zal ze eerst op gelijke hoogte met zichzelf moeten komen.”

Een rode lijn van zich verliezen en zich terugvinden in de relaties, in de liefde, loopt door het boek heen. “Ik ben geboren om lief te hebben en uit lafhartigheid heb ik de vrijdenker gespeeld. Omdat ik vreselijk bang was net zo te worden als de anderen, ben ik de anderen gaan haten. Je moet heel sterk zijn om te durven liefhebben.” Samen een pad vinden om op te lopen, wat uit elkaar kan lopen, elkaar weer kan vinden, of een definitieve splitsing teweeg brengt. Het hoort er allemaal bij en de liefde draaft onverminderd voort. Of wij onszelf erin kunnen vinden of niet. De stap die ze zet om zich over te geven aan de mannen in haar leven, volledig voor ze te gaan tegenover en toch ook in samenspel met de moed die het haar kost om haar eigen leven op te bouwen en te behouden, wordt heerlijk beschreven in dit boek.

“Ik vind herinneringen ook onaangenaam: ze verhinderen me mijn verleden te reconstrueren zoals ik het zou willen, zoals ik denk dat het geweest is.” Aan het einde van het boek reflecteert Louise op de wens om een leven te hebben zoals ze het graag gezien wil hebben. De herinneringen blijven echter maar in de weg lopen.

De herinneringen aan dit boek doen mij goed. De mooie reflectie op het leven, het leven van een vrouw met de vrouwen om haar heen, is krachtig en ontroerend. Een heerlijk boek om te voelen, om bij weg te dromen en in meegenomen te worden.

Een eigen gezicht van Benoîte Groult, vertaald door Nini Wielink en uitgegeven door Arena in 1991.

Ben je nieuwsgierig geworden? Dit boek kan je onder andere bestellen via deze link .

---