Fortuna's dochter

---

Ziel was het onveranderlijke deel van haarzelf. Het lichaam, daarentegen, was dat geduchte beest dat na jaren winterslaap ontembaar en veeleisend ontwaakte.

---

Isabel Allende heeft vele boeken geschreven en een aantal van die boeken gaan over dezelfde familie of kunnen als een serie beschouwd worden. De boeken kunnen ook separaat gelezen worden. Zo ook het boek ‘Fortuna’s dochter’ wat in dezelfde serie past als ‘Portret in sepia’ en ‘Het huis met de geesten’ waar ik eerder al wat over geschreven heb bij de Letterfretter. ‘Fortuna’s dochter’ is gepubliceerd in 1999 als tweede boek in deze serie.
‘Het huis met de geesten’ vond ik een heerlijk boek dat ik niet meer weg kon leggen, dus mijn verwachtingen van ‘Fortuna’s dochter’ waren hoog. Allende schrijft fijn, de boeken zijn heerlijk leesbaar en het verhaal is goed met fijn opgebouwde en mooie iconische karakters. Toch vond ik dit boek minder. Enerzijds zijn de karakters minder uitgesproken en anderzijds komt het magisch realisme waar ik ontzettend van houd ook niet naar voren in dit boek. Of misschien waren mijn verwachtingen te hoog.

In ‘Fortuna’s dochter’ volgen we de familie Sommers, twee broers en een zus, tussen 1843 en 1853. Eén van de broers is kapitein en vaart de wereld over, de andere broer is directeur van de Britse Compagnie in Chili en hun ongetrouwde zus Rosa bestierd het huishouden in Chili. Zij heeft een dochter Eliza aangenomen in huis en verzorgt haar met alle liefde, alsof ze haar eigen kind is.
Net als zus Rosa komt Elize jong en ongetrouwd de liefde tegen en laat ze zich verleiden. En dan start haar reis, achter de liefde van haar leven aan richting de goudaders in Californië. Ze ontmoet Tao Chi’en en komt als verstekeling aan boord van een schip dat richting Californië gaat. Onderweg voert ze een doodsstrijd in een kleine benauwde ruimte onder het toeziend oog en de helende handen van Tao Chi’en. “Zijn oproepen tot gerechtigheid waren overgeleverd aan de genade van de wind en de onverschilligheid van de mensheid.”
Eenmaal daar komt ze in een woestenij terecht. Een land vol misdaad, overvallen, gewelddadigheden, mishandelingen, moord en afpersing. Ook over haar geliefde gaan wilde geruchten rond. Hij zou een bandiet zijn die gruwelijkheden begaat en rondtrekt door het land, maar eeuwig getrouw aan zijn vriendin. “Wat was voor het land met onmetelijke ruimte en eenzame mannen, een land dat openlag om te worden veroverd en verkracht, een betere held dan een bandiet?” Op zoek naar hem ontmoet Eliza mensen, bouwt vriendschappen op en ontdekt haar ware liefde. Ze leert haar plek vinden in deze woeste samenleving.

Allende staat bekend om haar kunst om historische contexten te verweven met krachtige persoonlijke verhalen en daarin universele thema’s als liefde, identiteit en samenleven te verkennen. In Fortuna's dochter neemt Allende de lezer mee op een meeslepende reis door het koloniale Chili en het ruige Californië tijdens de goudkoorts in de 19e eeuw. Tijdens de ontdekking en vorming van het nieuwe land, vormt ook het leven, de liefde en de identiteit van Eliza zich.
Naast liefde, identiteit en zelfontdekking lopen ook schaamte en geheimen als rode draad door het boek heen. Een niet uitgesproken vaderschap, of de erotische romannetjes die Rosa schrijft en haar broer voor haar laat drukken in Londen.

“Ze ging het domein van de dromen binnen over een weg die ze al vele malen begaan had en keerde terug met de grootst mogelijke behoedzaamheid, zodat de visioenen niet zouden uiteenspatten tegen het rauwe licht van het bewustzijn.”

De familie Del Valle die in deze serie van Allende terugkomt, zien we maar heel even in dit boek. Toch blijkt de tiranniek van de vader over de arbeiders hier al een rol te spelen en ook aan ondernemerschap is geen gebrek. Fortuna is het stoomschip wat Paulina, de dochter van de familie Del Valle heeft gekocht. Het is een van de eerste stoomschepen die naar California heen en weer reist met een blauw blok ijs zo groot als een walvis en verse producten uit Chili.

Allende’s schrijfstijl is een van haar grootste troeven. Haar taalgebruik is rijk, poëtisch en doordrongen van een zintuiglijke beeldtaal die jou als lezer volledig onderdompelt in de wereld van haar personages. In Fortuna’s dochter combineert ze een epische verhaallijn met intieme, persoonlijke momenten. Het resultaat is een verhaal dat zowel groots als diep menselijk aanvoelt.
De structuur van het boek is lineair, maar met flashbacks waarin we de karakters beter leren kennen. Bijvoorbeeld de historie van Tao Chi’en en de rijke geschiedenis en cultuur van China die hij meebrengt naar de ‘melting pot’ die Californië tijdens de goudkoorts wordt. Deze uitstapjes in de flashbacks dragen bij aan de rijkdom en diepgang van het boek en zijn een heerlijke toevoeging aan het verhaal.
Het magisch realisme waar Allende’s schrijfstijl van doordrongen is, komt in dit boek veel minder naar voren. Dat vind ik persoonlijk wel ontzettend jammer. Het geeft in mijn beeld zoveel meer perspectief aan haar verhalen.

“Kennis zonder wijsheid is van weinig waarde en zonder spiritualiteit bestaat er geen wijsheid.”

Eliza Sommers is een inspirerend personage wiens groei en onafhankelijkheid centraal staan in het verhaal. Haar reis naar zelfontdekking is universeel en tijdloos. Voor een vrouw in die tijd was dat zeker niet gewoon. “Ze had duidelijk het gevoel dat ze een nieuw verhaal begon waarin zij hoofdpersoon en vertelster tegelijk zou zijn.” Eliza ontmoet ook nog vele andere sterke vrouwen, beginnend met Miss Rose die heel bewust kiest om haar als kind aan te nemen, het geheim van haar broer te behouden en er heel bewust voor kiest om niet te trouwen. Joe de Bottenbreker en Esther zijn vrouwelijke personages die later terugkomen die ook bepalend zijn en krachtig genoeg zijn hun eigen verhaal vorm te geven en het plot van hun leven te veranderen wanneer ze dat willen. Maar ook Paulina Del Valle, de verstoten dochter die haar ondernemerschap omarmt en ontzettend rijk wordt met haar ideeën. “De angsten waren opgelost in de overweldigende grootsheid van het gebied.”
Tao Chi’en, de Chinese arts die Eliza begeleidt en ondersteunt, is een ander gedenkwaardig karakter. Zijn verhaal biedt een fascinerende kijk op de ervaringen van Chinese immigranten in de Verenigde Staten tijdens de 19e eeuw. “De wereld is groot en het leven is lang. Alles is een kwestie van durven.” Zijn relatie met Eliza is gebaseerd op wederzijds respect en vriendschap, en biedt een tegenwicht aan de traditionele romantische verhaallijn. Samen gaan ze voor het goede en redden

Ondanks dat boek niet helemaal aan mijn hoge verwachtingen voldeed, vond ik het wel een fijn boek om te lezen. Een heerlijke liefdesgeschiedenis om te lezen tegen een fantastisch historisch tijdperk. Allende blinkt in dit boek echt uit in de complexiteit van het samenkomen van de verschillende culturen in dit historische perspectief van de meedogenloze goudkoorts en de pasgeboren dorpen en steden in Californië.

“Denk eraan dat de wijze man altijd vrolijk is, omdat hij de werkelijkheid aanvaardt.”

Fortuna’s dochter van Isabel Allende, vertaald door Brigitte Koopmans en uitgegeven door De Wereldbibliotheek in 1999.

Ben je nieuwsgierig geworden? Dit boek kan je onder andere bestellen via deze link.

---